Mroczki przed oczami, nazywane również mętami szklistkowymi, to zjawisko, które może wywoływać niepokój, zwłaszcza u osób, które zauważają je po raz pierwszy. Zwykle objawiają się one jako małe plamki, kropki, nitki lub cienie, które unoszą się w polu widzenia. W większości przypadków nie są one oznaką poważnych schorzeń, jednak w pewnych sytuacjach mogą wskazywać na poważniejsze problemy zdrowotne, zwłaszcza związane z siatkówką oka.

Co to są mroczki przed oczami?

Mroczki przed oczami to drobne struktury, które pojawiają się w polu widzenia i poruszają się zgodnie z ruchem gałek ocznych. Mogą być różnej wielkości i kształtu – niektóre przypominają małe plamki, inne wyglądają jak przezroczyste nici czy pajęczyny. Charakterystyczne dla mroczków jest to, że nie są one stałe w jednym miejscu – ich położenie zmienia się podczas ruchu oczu. Wynika to z faktu, że męty znajdują się wewnątrz gałki ocznej, dokładniej w ciele szklistym, które wypełnia przestrzeń między soczewką a siatkówką.

Przyczyny powstawania mroczków

Pojawienie się mroczków jest najczęściej związane z naturalnym procesem starzenia się oka, ale może również wynikać z innych przyczyn. Oto najczęstsze czynniki prowadzące do ich powstawania:

• Z wiekiem związane zmiany w ciele szklistym: Najczęstszą przyczyną mroczków przed oczami są zmiany degeneracyjne w ciele szklistym. Ciało szkliste jest żelową substancją, która wypełnia wnętrze gałki ocznej. Z wiekiem ciało szkliste zaczyna się kurczyć, co prowadzi do tworzenia się włóknistych skupisk, które rzucają cień na siatkówkę. To właśnie te cienie postrzegane są jako mroczki.

• Odwarstwienie ciała szklistego: W pewnych przypadkach kurczenie się ciała szklistego prowadzi do jego odwarstwienia od siatkówki. Zjawisko to nazywane jest odwarstwieniem ciała szklistego i jest naturalnym procesem u osób starszych. Chociaż samo w sobie nie jest groźne, może prowadzić do uszkodzenia siatkówki, co wymaga szybkiej interwencji medycznej.

• Zapalenie wnętrza gałki ocznej (zapalenie błony naczyniowej): Stany zapalne wewnątrz oka, takie jak zapalenie błony naczyniowej, mogą prowadzić do pojawienia się mroczków. Zapalenie to powoduje gromadzenie się komórek zapalnych w ciele szklistym, które mogą być widoczne jako męty.

• Krwawienie do ciała szklistego: Krwawienie wewnątrz oka, na przykład w wyniku urazu, retinopatii cukrzycowej lub pęknięcia naczynia krwionośnego, może spowodować powstanie mroczków. Krew, znajdując się w ciele szklistym, zaburza prawidłowy przepływ światła do siatkówki, co objawia się w postaci ciemnych plam w polu widzenia.

• Odwarstwienie siatkówki: Jednym z poważniejszych stanów, które mogą objawiać się mroczkami, jest odwarstwienie siatkówki. Siatkówka to cienka warstwa komórek na tylnej ścianie oka, odpowiedzialna za przekształcanie światła w sygnały nerwowe. Gdy siatkówka oddziela się od podłoża, może to prowadzić do utraty widzenia, a jednym z pierwszych objawów może być nagłe pojawienie się mroczków lub błysków światła.

• Urazy oka: Każdy uraz mechaniczny oka, nawet jeśli wydaje się niegroźny, może prowadzić do powstania mroczków. Czasami urazy powodują niewielkie krwawienia lub uszkodzenia struktury wewnętrznej oka, co skutkuje pojawieniem się plamek w polu widzenia.

• Migrena wzrokowa: W pewnych przypadkach mroczki mogą być związane z migreną wzrokową, czyli specyficznym typem migreny, w którym przed bólami głowy pojawiają się zaburzenia widzenia, takie jak mroczki czy błyski światła.

Objawy towarzyszące mroczkom

Samym mroczkom mogą towarzyszyć inne objawy, które mogą świadczyć o poważniejszych problemach zdrowotnych. Warto zwrócić uwagę na następujące symptomy:

• Błyski światła (fotopsje): Jeśli oprócz mroczków pacjent zauważa błyski światła, może to wskazywać na napięcie lub uszkodzenie siatkówki. Jest to stan, który wymaga natychmiastowej konsultacji okulistycznej, ponieważ może prowadzić do odwarstwienia siatkówki.

• Nagłe zwiększenie liczby mroczków: Jeśli pacjent zauważa nagły wzrost liczby mroczków, zwłaszcza jeśli towarzyszy temu utrata części pola widzenia, konieczna jest pilna wizyta u okulisty. Może to być objawem odwarstwienia siatkówki lub krwawienia wewnątrz gałki ocznej.

• Zaburzenia widzenia: Jeśli mroczkom towarzyszą trudności z widzeniem, takie jak zamglenie obrazu, zniekształcenie kształtów lub utrata widzenia obwodowego, stan ten wymaga natychmiastowej interwencji medycznej.

Diagnostyka mroczków przed oczami

Diagnostyka mroczków wymaga dokładnego badania okulistycznego. Okulista, aby ocenić stan oka, zazwyczaj wykonuje następujące procedury:

• Badanie dna oka: Polega na ocenie siatkówki i ciała szklistego za pomocą oftalmoskopu. Badanie to pozwala na wykrycie ewentualnych zmian w strukturze oka, takich jak odwarstwienie siatkówki, zmiany zapalne czy krwawienia.

• Ultrasonografia oka: W niektórych przypadkach, zwłaszcza gdy wnętrze oka jest zakryte przez zmętnienia lub krew, ultrasonografia może być pomocna w ocenie stanu siatkówki i ciała szklistego.

• Fluoresceinowa angiografia: Jest to badanie, które polega na podaniu dożylnym barwnika fluoresceiny, a następnie wykonaniu zdjęć dna oka. Pozwala ono ocenić przepływ krwi w naczyniach siatkówki i może być pomocne w diagnozowaniu schorzeń naczyniowych, takich jak retinopatia cukrzycowa.

Leczenie mroczków przed oczami

W większości przypadków mroczki nie wymagają leczenia i są naturalnym zjawiskiem związanym z procesem starzenia. Jednak jeśli stan ten prowadzi do znacznych zaburzeń widzenia lub jest związany z poważniejszymi schorzeniami, mogą być konieczne interwencje medyczne.

• Monitorowanie: W przypadku mroczków związanych z naturalnym procesem starzenia, zaleca się regularne monitorowanie stanu oczu. Jeśli liczba mroczków nie rośnie, a pacjent nie odczuwa innych objawów, leczenie zwykle nie jest konieczne.

• Leczenie zapalenia błony naczyniowej: Jeśli przyczyną mroczków jest zapalenie błony naczyniowej, stosuje się leki przeciwzapalne, najczęściej kortykosteroidy, w celu zmniejszenia stanu zapalnego.

• Usunięcie ciała szklistego (witrektomia): W rzadkich przypadkach, gdy mroczki są bardzo liczne i znacznie utrudniają widzenie, można rozważyć witrektomię, czyli chirurgiczne usunięcie ciała szklistego i zastąpienie go płynem fizjologicznym.