Wraz z upływem lat nasze oczy, podobnie jak cały organizm, podlegają procesom starzenia, które prowadzą do różnych, często mniej przyjemnych dolegliwości. W tym wpisie omówimy najczęstsze choroby oczu dotykające osoby starsze, ich przyczyny oraz sposoby postępowania, które mogą pomóc w utrzymaniu zdrowego wzroku przez jak najdłuższy czas.

Jakie są najczęstsze choroby oczu u seniorów?

W miarę jak wiek postępuje, narząd wzroku staje się bardziej podatny na różne dolegliwości. Które z nich najczęściej dotykają seniorów?

Zaćma

Zaćma to zmętnienie soczewki oka, które może prowadzić do zaburzeń widzenia. Seniorzy często zauważają stopniowe pogorszenie ostrości wzroku, a światło może być odbierane jako bardziej intensywne. W skrajnych przypadkach obiekty mogą wydawać się zamazane.

Aby stwierdzić obecność zaćmy, okulista przeprowadza badanie oczu, które pozwala na wykrycie zmętnienia soczewki. Aby poprawić jakość widzenia, często zaleca się interwencję chirurgiczną, która polega na usunięciu zmętniałej soczewki i zastąpieniu jej sztuczną.

Jaskra

Jaskra charakteryzuje się zwiększonym ciśnieniem wewnątrz gałki ocznej, co może prowadzić nawet do uszkodzenia nerwu wzrokowego. Nieleczona, prowadzi do stopniowej utraty widzenia peryferyjnego, a w skrajnych przypadkach do całkowitej ślepoty. Regularne badania ciśnienia wewnątrzgałkowego oraz badania dna oka są niesamowicie ważne w wykrywaniu jaskry. 

Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD)

AMD to choroba, która dotyka centralną część siatkówki odpowiedzialną za ostre widzenie. Seniorzy mogą zauważyć trudności z czytaniem, rozpoznawaniem twarzy i dostrzeganiem drobnych szczegółów. Istnieją dwie formy AMD: sucha i mokra. 

Porównanie obu odmian zwyrodnienia plamki żółtej

Diagnoza i postępowanie: Badanie okulistyczne, w tym angiografia fluoresceinowa i optyczna koherentna tomografia (OCT), pomagają w diagnostyce AMD. W zależności od formy choroby, okulista może zalecić różne metody postępowania, które pomagają spowolnić jej postęp.

Retinopatia cukrzycowa

Osoby z cukrzycą są narażone na uszkodzenie naczyń krwionośnych siatkówki, co może prowadzić do retinopatii cukrzycowej. Seniorzy dotknięci tą chorobą często zauważają zmiany w widzeniu, takie jak plamki, zamazany obraz lub nagłe pogorszenie widzenia.

Diagnoza i postępowanie: Regularne badania okulistyczne, w tym badanie dna oka to pierwszy krok do wykrycia zmian cukrzycowych w siatkówce. Dlatego jeśli seniorzy cierpią na cukrzycę, niesamowicie ważne jest kontrolowanie poziomu cukru we krwi, aby zapobiec rozwojowi tej choroby. 

Przyczyny chorób oczu u seniorów

Choroby oczu u seniorów mogą mieć różnorodne przyczyny, które często wynikają z naturalnych procesów starzenia się, a także z innych czynników zdrowotnych i środowiskowych. Skąd więc się biorą choroby oczu u seniorów?

• Naturalne procesy starzenia się sprawiają, że wraz z wiekiem nasze oczy stają się bardziej podatne na różne dolegliwości. Soczewka traci swoją elastyczność, co prowadzi do problemów z widzeniem z bliska (presbiopia), a degeneracja siatkówki może powodować schorzenia takie jak zwyrodnienie plamki żółtej. Z czasem soczewka może mętnieć, co prowadzi do zaćmy, a zmiany w układzie odprowadzającym płyn wewnątrzgałkowy zwiększają ryzyko rozwoju jaskry. Te procesy są nieuniknione, ale tempo ich postępu może się różnić. Regularne badania kontrolne pozwalają na wczesne wykrycie problemów i odpowiednie leczenie.
• Choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca i nadciśnienie, znacząco wpływają na zdrowie oczu. Cukrzyca może prowadzić do retinopatii cukrzycowej, która uszkadza drobne naczynia krwionośne siatkówki, powodując pogorszenie wzroku, a w skrajnych przypadkach nawet ślepotę. Z kolei nadciśnienie zwiększa ryzyko retinopatii nadciśnieniowej, która także negatywnie wpływa na funkcjonowanie siatkówki.
• Predyspozycje genetyczne odgrywają ważną rolę w rozwoju niektórych chorób oczu. Jeśli w rodzinie występowała jaskra, zwyrodnienie plamki żółtej czy inne schorzenia oczu, ryzyko ich wystąpienia jest wyższe. Z tego powodu osoby z historią takich chorób w rodzinie powinny szczególnie dbać o regularne wizyty u okulisty.
• Czynniki środowiskowe, takie jak promieniowanie UV, palenie tytoniu i niezdrowy tryb życia, również przyczyniają się do problemów ze wzrokiem. Promieniowanie UV przyspiesza proces powstawania zaćmy i może uszkadzać siatkówkę, dlatego ochrona oczu za pomocą okularów przeciwsłonecznych z filtrem UV jest niezwykle ważna. Palenie tytoniu zwiększa ryzyko zwyrodnienia plamki żółtej oraz uszkodzenia naczyń krwionośnych oka, co dodatkowo osłabia zdrowie wzroku.
• Leki i terapie stosowane w leczeniu innych schorzeń mogą również wpływać na zdrowie oczu. Długotrwałe stosowanie sterydów często wiąże się ze wzrostem ciśnienia wewnątrzgałkowego, co zwiększa ryzyko rozwoju jaskry. Dlatego osoby przyjmujące leki o potencjalnych skutkach ubocznych dla wzroku powinny regularnie omawiać ich wpływ z lekarzem.
• Niedobory żywieniowe to kolejny czynnik, który może pogarszać kondycję oczu. Brak witamin A, C, E, cynku czy kwasów omega-3 w diecie osłabia regenerację i funkcjonowanie tkanek oka, zwiększając ryzyko wystąpienia zaćmy, AMD czy suchości oczu. Zdrowa, zbilansowana dieta, bogata w warzywa, owoce, ryby i produkty pełnoziarniste, może pomóc utrzymać dobry wzrok na dłużej.

Choroby oczu u seniorów – profilaktyka jest najważniejsza

Choroby oczu u seniorów są często nieuniknione, ale dzięki wczesnemu rozpoznaniu i odpowiedniemu postępowaniu można znacząco poprawić jakość życia i komfort widzenia. Regularne wizyty u okulisty, zdrowy tryb życia oraz świadome dbanie o wzrok mogą pomóc w zapobieganiu i radzeniu sobie z problemami, które pojawiają się wraz z wiekiem. Dbajmy o nasze oczy, aby mogły służyć nam jak najdłużej, pozwalając cieszyć się pełnią życia i samodzielnością. Dlatego jeśli w Twoim otoczeniu są seniorzy, namawiajcie ich do regularnych badań wzroku!