Dalekowzroczność, znana również jako nadwzroczność, to jedno z najczęściej występujących zaburzeń refrakcji oka. Objawia się problemami z widzeniem przedmiotów znajdujących się blisko, podczas gdy widzenie obiektów oddalonych pozostaje zazwyczaj wyraźne. Choroba ta dotyka zarówno dzieci, jak i dorosłych, a jej przyczyny, objawy oraz leczenie mogą się różnić w zależności od wieku oraz stopnia zaawansowania wady.

Czym jest dalekowzroczność?

Dalekowzroczność to wada wzroku, w której promienie świetlne skupiają się za siatkówką, zamiast na niej. W normalnym, zdrowym oku, soczewka i rogówka są odpowiedzialne za prawidłowe załamywanie światła, które skupia się dokładnie na siatkówce, pozwalając na wyraźne widzenie. W przypadku dalekowzroczności, ten proces zostaje zakłócony.

Objawy dalekowzroczności

Dalekowzroczność może manifestować się w różnym stopniu, w zależności od nasilenia wady. Objawy mogą być subtelne lub wyraźne i zależą od wieku oraz aktywności osoby dotkniętej wadą wzroku. Do najczęściej występujących symptomów dalekowzroczności zalicza się:

• Problemy z widzeniem bliskich obiektów – osoby z nadwzrocznością mogą mieć trudności z czytaniem, pisaniem, czy pracą przy komputerze, zwłaszcza po dłuższym czasie.
• Zmęczenie oczu – długotrwałe wysiłki związane z widzeniem bliskich obiektów mogą prowadzić do uczucia zmęczenia oczu, bólu oczu, a nawet bólów głowy.
• Napięcie oczu – osoby z dalekowzrocznością mogą nieświadomie napinać mięśnie oka, co może prowadzić do dalszych problemów ze wzrokiem.
• Bóle głowy – nadmierne wysiłki związane z próbą wyraźnego widzenia bliskich przedmiotów mogą prowadzić do napięciowych bólów głowy.
• Zamglone widzenie w bliży – w zaawansowanych przypadkach dalekowzroczności może pojawić się zamazane widzenie podczas patrzenia na obiekty w bliskiej odległości.

Jak diagnozuje się dalekowzroczność?

Okulista diagnozując dalekowzroczność przeprowadza kilka standardowych testów:

• Badanie ostrości wzroku – pacjent proszony jest o odczytywanie liter z tablicy o różnych wielkościach, co pozwala ocenić, jak dobrze widzi na odległość i z bliska.
• Badanie refrakcji – za pomocą specjalnych soczewek okulista mierzy, jak światło przechodzi przez soczewkę i rogówkę, co pozwala ustalić stopień wady wzroku.
• Badanie soczewki i siatkówki – w niektórych przypadkach okulista może użyć lampy szczelinowej, aby ocenić stan soczewki, rogówki oraz siatkówki.

Dalekowzroczność u dzieci

Dalekowzroczność często jest diagnozowana u dzieci, zwłaszcza w wieku przedszkolnym i szkolnym. Co ciekawe, wiele noworodków rodzi się z lekką nadwzrocznością, która z czasem ustępuje w miarę rozwoju gałki ocznej. Jednak u niektórych dzieci wada wzroku utrzymuje się lub nasila, co może prowadzić do trudności w nauce i codziennym funkcjonowaniu.

Warto zwrócić uwagę na objawy dalekowzroczności u dzieci, które mogą obejmować:

• Trudności z czytaniem – dzieci z nadwzrocznością mogą trzymać książki daleko od twarzy, aby widzieć wyraźniej.
• Mrużenie oczu – częste mrużenie oczu może świadczyć o problemach z widzeniem bliskich obiektów.
• Szybkie zmęczenie podczas pracy z bliskimi przedmiotami – dzieci z nadwzrocznością mogą unikać czynności wymagających bliskiego patrzenia, takich jak czytanie czy rysowanie.

Leczenie dalekowzroczności

Dalekowzroczność można skutecznie leczyć za pomocą różnych metod korekcji wzroku. Wybór metody zależy od stopnia wady, wieku pacjenta oraz preferencji związanych z komfortem życia.

1. Okulary korekcyjne

Okulary korekcyjne to najprostsza i najczęściej stosowana metoda leczenia dalekowzroczności. Szkła wypukłe (tzw. plusowe) pomagają skupić światło na siatkówce, co poprawia ostrość widzenia w bliży. W przypadku dzieci okulary są zazwyczaj pierwszym wyborem, ponieważ są bezpieczne i nieinwazyjne.

2. Soczewki kontaktowe

Soczewki kontaktowe, podobnie jak okulary, korygują dalekowzroczność, ale mają tę zaletę, że oferują większą swobodę ruchu i nie zmieniają wyglądu pacjenta. Są idealnym rozwiązaniem dla osób prowadzących aktywny tryb życia, jednak wymagają regularnej pielęgnacji i odpowiednich nawyków higienicznych.

3. Chirurgia refrakcyjna

Dla osób, które chcą uniknąć noszenia okularów lub soczewek, możliwa jest chirurgia refrakcyjna, która oferuje trwałe rozwiązanie problemu dalekowzroczności. Najpopularniejszym zabiegiem w tej dziedzinie jest laserowa korekcja wzroku, która zmienia kształt rogówki, aby prawidłowo załamywała światło na siatkówce.

W zależności od techniki chirurgii laserowej, możliwe są różne podejścia:

• LASIK – laserowa korekcja wzroku, która polega na stworzeniu cienkiego płatka rogówki i modelowaniu jej za pomocą lasera.
• PRK – starsza metoda, w której laser bezpośrednio koryguje powierzchnię rogówki, bez tworzenia płatka.

Jak dbać o zdrowie oczu z dalekowzrocznością?

Niezależnie od wybranej metody korekcji, osoby z dalekowzrocznością powinny regularnie dbać o swoje oczy, aby utrzymać jak najlepszą jakość widzenia. 

Regularne wizyty u okulisty – badania kontrolne są najważniejsze, aby monitorować stan wzroku i ewentualnie dostosowywać korekcję.

Dbanie o higienę soczewek kontaktowych – dla osób noszących soczewki kontaktowe, codzienna pielęgnacja to konieczność, aby uniknąć infekcji oczu.

Stosowanie odpowiedniego oświetlenia – podczas czytania lub pracy przy komputerze warto zadbać o dobre oświetlenie, które zminimalizuje napięcie oczu.

Przerwy w pracy wzrokowej – osoby pracujące przy komputerze lub wykonujące inne zadania wymagające intensywnego skupienia na bliskich obiektach powinny regularnie robić przerwy, aby zmniejszyć ryzyko zmęczenia oczu.