Zapaleniem spojówek określa się stan zapalny błony śluzowej, która pokrywa przednią powierzchnię gałki ocznej oraz wewnętrzną stronę powiek. Ta błona, czyli spojówka, jest bardzo delikatna i narażona na różne czynniki chorobotwórcze. Zapalenie spojówek to jedna z najczęstszych dolegliwości okulistycznych, dotykająca ludzi w każdym wieku.

Jednak czy zapalenie spojówek jest zakaźne? Odpowiedź na to pytanie zależy od rodzaju zapalenia spojówek, a jego przyczyny mogą być różnorodne.

Rodzaje zapalenia spojówek i ich zakaźność

Istnieje kilka głównych typów zapalenia spojówek, a każdy z nich ma inną etiologię i sposób rozprzestrzeniania się. Przyjrzyjmy się im bliżej:

1. Wirusowe zapalenie spojówek

Wirusowe zapalenie spojówek jest jednym z najczęstszych rodzajów zapalenia spojówek i jest wysoce zakaźne. Zwykle jest wywoływane przez adenowirusy, które są również odpowiedzialne za infekcje górnych dróg oddechowych. Osoba z wirusowym zapaleniem spojówek może przenosić wirusy przez bezpośredni kontakt z wydzieliną z oka lub przez kontakt z zanieczyszczonymi przedmiotami, takimi jak ręczniki, poduszki czy okulary.

Objawy wirusowego zapalenia spojówek obejmują:

• Zaczerwienienie oka
• Świąd
• Wodnista wydzielina z oka
• Obrzęk powiek
• Wrażliwość na światło (fotofobia)

Wirusowe zapalenie spojówek najczęściej ustępuje samoistnie w ciągu 1-3 tygodni, jednak w tym czasie należy unikać bliskiego kontaktu z innymi osobami oraz przestrzegać higieny, aby nie rozprzestrzeniać infekcji.

2. Bakteryjne zapalenie spojówek

Bakteryjne zapalenie spojówek również jest zakaźne i może być spowodowane przez różne bakterie, takie jak Staphylococcus aureus, Streptococcus pneumoniae, czy Haemophilus influenzae. U dzieci często spotyka się infekcje wywołane przez Moraxella.

Charakterystyczne objawy bakteryjnego zapalenia spojówek to:

• Gęsta, ropna wydzielina z oka (czasami o żółtawym lub zielonkawym zabarwieniu)
• Zlepy powiek rano (utrudnione otwieranie oczu)
• Zaczerwienienie
• Obrzęk powiek

Leczenie bakteryjnego zapalenia spojówek zazwyczaj polega na stosowaniu antybiotyków w postaci kropli do oczu lub maści. W przeciwieństwie do wirusowego zapalenia spojówek, bakteryjne zapalenie spojówek wymaga interwencji farmakologicznej, aby przyspieszyć proces leczenia i zapobiec dalszemu zakażeniu.

3. Alergiczne zapalenie spojówek

Alergiczne zapalenie spojówek nie jest zakaźne, ponieważ nie jest wywoływane przez patogeny, lecz przez reakcję nadwrażliwości na alergeny, takie jak pyłki, roztocza kurzu, sierść zwierząt czy kosmetyki. W tym przypadku zapalenie spojówek jest wynikiem odpowiedzi immunologicznej organizmu.

Objawy alergicznego zapalenia spojówek obejmują:

• Silny świąd
• Zaczerwienienie
• Łzawienie
• Obrzęk powiek

Alergiczne zapalenie spojówek często występuje sezonowo (np. w okresie pylenia roślin) i jest bardziej uciążliwe niż groźne. Leczenie polega na eliminacji alergenu oraz stosowaniu leków przeciwhistaminowych i kropli do oczu.

4. Chemiczne zapalenie spojówek

Ten typ zapalenia spojówek nie jest zakaźny i występuje w wyniku narażenia spojówki na działanie substancji chemicznych, takich jak środki czystości, dym czy chlor z basenu. W takich przypadkach spojówka reaguje na substancje drażniące poprzez zaczerwienienie, pieczenie i łzawienie.

Leczenie chemicznego zapalenia spojówek polega na dokładnym przemyciu oka i unikaniu dalszej ekspozycji na substancję drażniącą. Jeśli objawy są silne, okulista może zalecić krople nawilżające lub leki przeciwzapalne.

Jak zapobiegać zakażeniu zapaleniem spojówek?

Zapobieganie zakaźnym formom zapalenia spojówek, zwłaszcza wirusowemu i bakteryjnemu, opiera się na kilku podstawowych zasadach higieny i ochrony:

• Myj ręce regularnie, zwłaszcza po kontakcie z oczami, twarzą lub przedmiotami codziennego użytku.
• Unikaj dzielenia się ręcznikami, poduszkami, okularami, kosmetykami do makijażu oczu (np. tuszem do rzęs) oraz soczewkami kontaktowymi.
• Nie dotykaj oczu brudnymi rękami, nawet jeśli odczuwasz świąd lub dyskomfort.
• Wyrzucaj soczewki kontaktowe zgodnie z zaleceniami lekarza, szczególnie w przypadku infekcji oczu.
• Dezynfekuj powierzchnie w domu, szczególnie jeśli ktoś w rodzinie cierpi na zapalenie spojówek.

Diagnostyka i leczenie zapalenia spojówek

Diagnoza zapalenia spojówek zazwyczaj opiera się na dokładnym wywiadzie lekarskim oraz badaniu przedmiotowym oka. W niektórych przypadkach, aby potwierdzić etiologię zapalenia, okulista może pobrać próbkę wydzieliny z oka do badania mikrobiologicznego.

Leczenie zależy od przyczyny zapalenia spojówek:

• Wirusowe zapalenie spojówek najczęściej nie wymaga leków, a leczenie polega na łagodzeniu objawów poprzez stosowanie sztucznych łez, zimnych okładów i unikanie drażniących czynników.
• Bakteryjne zapalenie spojówek leczy się za pomocą antybiotyków w kroplach lub maści.
• Alergiczne zapalenie spojówek wymaga stosowania leków przeciwhistaminowych oraz unikania alergenów.
• Chemiczne zapalenie spojówek może wymagać płukania oka oraz stosowania kropli nawilżających lub przeciwzapalnych.